عوامل موثر بر مشارکت مردم در دهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری

عوامل موثر بر مشارکت مردم در دهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری

محمد افخمی اردکانی
 دانشجوی کارشناسی ارشد علوم سیاسی

مشارکت سیاسی فرایندی است که در طی آن قدرت سیاسی میان افراد و گروههای جامعه توزیع می شود به گونه ای که تمامی شهروندان و گروههای فعال و خواهان مشارکت سیاسی از حق انتخاب شدن،تصمیم گیری ،سیاستگذاری ،ارزیابی،انتقاد و اظهار نظر ،انتخاب کردن و رای دادن بهرمند باشند .
مشارکت انتخاباتی از متداولترین مشارکتهای سیاسی در عصر حاضر است . زندگی سیاسی شهروندان در عصر جدید غالبا در انتخابات خلاصه می شود و برنامه ها و فعالیتهای احزاب و گروههای سیاسی را تحت الشعاع خود قرار می دهد.انتخابات فرایندی است که در آن عده ای خود را در معرض انتخاب دیگران(مردم) قرار می دهند.
همواره در آستانه انتخابات کوشش فراوانی از سوی نهادهای مختلف جامعه صورت می گیرد تا با آگاهی بخشی بیشتر به مردم نسبت به مسئولیت ملی و مدنیشان،آنها را به حضور گسترده تر در پای صندوقهای رای ترغیب کنند. زیرا هر چه میزان مشارکت مردم در انتخابات بیشتر باشد نشان از میزان مشروعیت بالاتر نظام در میان مردم آن جامعه خواهد بود. انتخابات در کشور ما نماد مردم سالاری و تعیین سرنوشت یک ملت به دست خودشان می باشد. اصل 56 قانون اساسی نیز اراده مردم را مبنای مشروعیت دولت و قدرت معرفی می نماید.
یکی از دستاورهای سیاسی انقلاب اسلامی ایران اهمیت نقش مردم در تعیین ساختار حکومت و به عبارتی «دستاورد مردم سالاری »می باشد. وقتی مردم سالاری در نظام سیاسی جمهوری اسلامی ایران که دین و سیاست در هم آمیخته است در کنار ارزشها و آرمانهای دین مبین اسلام قرار می گیرد آن را «مردم سالاری دینی» می نامیم. به عبارتی گفتمان انقلاب اسلامی ایران مردم سالاری دینی بوده است. و نمود این مردم سالاری را در انتخابات های مختلف در طول سه دهه از انقلاب اسلامی ایران شاهد بوده ایم. البته میزان مشارکت مردم از لحاظ کمیت از شدت و ضعف برخوردار بوده است. آنچه که در انتخابات ریاست جمهوری دهم از اهمیت زیادی برخوردار می باشد صرفنظر از اینکه به چه کسی رای داده شود حضور و مشارکت گسترده مردم در تعیین سرنوشت سیاسی کشورشان می باشد. زیرا این حضور گسترده علاوه بر بالا رفتن میزان مقبولیت و مشروعیت نظام جمهوری اسلامی در داخل و خارج به عنوان یکی از مولفه های قدرت نظام جمهوری اسلامی ایران نیز می باشد زیرا امروره یکی از مولفه های قدرت یک کشور و عرض اندام کردن آکشور در جهان اعتماد مردم به نظام سیاسی کشورشان و مشارکت بالای مردم در صحنه ی انتخابات می باشد.
اما مطلبی که نباید آن را نادیده گرفت این است که میزان مشارکت مردم در انتخابات ریاست جمهوری دهم نیاز مند مقدماتی می باشد که به برخی از آنها اشاره می گردد:
اولین عامل موثر برای یک انتخابات پرشور به وجود آمدن یک فضای رقابتی و جدی در صحنه ی انتخابات می باشد این فضا با عث تحریک احساسات طرفدارن هر یک از نامزدها و به عبارتی شور و نشاط انتخاباتی خواهد شد. خوشبختانه انتخابات ریاست جمهوری دهم یکی از رقابتی ترین انتخابات بعد از انقلاب می باشد کاندیدا های جناح اصول گرا و اصلاح طلب هر دو در صحنه ی رقابت انتخاباتی حضور جدی دارند. آرایش سیاسی موجود و حضور میر حسین موسوی ،محمود احمدی نژاد،محسن رضایی و مهدی کروبی رقابت بین کاندیدا ها را به هم نزدیک نموده به طوری که پیش بینی نتیجه را مشکل نموده و رقابت جدی را ایجاد نموده است و این رقابت بین جناح اصلاح طلب و اصول گرا بهانه را برای حضور کم رنگ مردم گرفته است. البته از نظر نگارنده سه گفتمان در این انتخابات وجود دارد 1- محمود احمدی نژاد(کاندیدای تعدادی از گروههای اصول گرا که طرفدار حفظ وضع موجود هستند)2 – محسن رضایی و میر حسین موسوی(اصولگرایان اصلاح طلب که برخی اصولگرایان و اصلاحطلبان مشترکا از ایشان حمایت کرده اند.و خواستار تغییر وضع موجود هستند.)3- مهدی کروبی (که برخی اصلاح طلبان و برخی نخبگان اصلاح طلب به ایشان لقب اصلاح طلب عملگرا داده اند و از ایشان حمایت می کنند و با شعار تغییر به میدان آمده است و از وضع موجود به هیچ وجه راضی نیست.)
از دیگر مقدمات مشارکت گسترده مردم در یک انتخابات و به ویژه انتخابات ریاست جمهوری دهم نقش و عملکرد رسانه ملی می باشد.نزدیک به هشتاد درصد از مردم در جامعه ایران رسانه ملی را پایگاه اطلاعاتی خود می دانند. رسانه ملی در افزایش مشارکت مردم در دهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری از طریق برگزاری جلسات مناظره و گفتگو ی متقابل میان خود کاندیداها و یا نمایندگان آنها ،تبیین جایگاه والای ریاست جمهوری و نقش آن در اداره کشور و آگاهی دادن مردم در این خصوص،نقد برنامه ها و اقدامات و عملکردهای دولت های مختلف به صورت بی طرفانه،برگزاری میزگرد های مختلف سیاسی با حضور چهره های شاخص سیاسی ،پخش سرودهای ملی برای بر انگیختن احساسات ناسیونالیستی مردم و...نقش غیر قابل انکاری بر عهده دارد.
خوشبختانه رسانه ملی در این دوره از انتخابات نقش فعالی بر عهده گرفته و با پخش برنامه های گوناگون مخصوصا مناظره مستقیم بین کاندیداها نقشی تاثیر گذار در مشارکت مردم بر عهده گرفته است. امید می رود رسانه ملی جانب بی طرفی نیز در پخش برنامه ها و دیدگاه های نامزدها رعایت فرماید.
از دیگر مقدمات مشارکت گسترده مردم در انتخابات ریاست جمهوری دهم برنامه های نامزدهای محترم در عرصه های سیاست داخلی ،سیاست خارجی،اقتصاد، فرهنگ ،معظلات اجتماعی و... می باشد. امروزه ملت شریف و وآگاه ایران به مرحله ی بلوغ و شعور سیاسی رسیده اند. نسل آگاه امروز جامعه ایران با بررسی شعارها و برنامه های نامزدهای محترم این دوره نامزد اصلح را انتخاب خواهند نمود. کاندیداهای محترم باید برنامه های خود در عرصه های مختلف با تکیه بر سند چشم انداز،سیاست های ابلاغی رهبری به ویژه سند مهم اصل 44 قانون اساسی،قوانینی محکم برای تغییر نقش دولت از تصدی گری به نقش هدایتی و سیاستگذار نظارتی،صیانت از حقوق شهروندی ،توجه به نسل جوان و مشکلات آنان در زمینه مسکن ،ازدواج،تحصیل و...را ارائه کنند و از وعده و وعید هایی فراقانونی و غیر قابل اجراء در صحنه ی رقابتهای انتخاباتی پرهیز کنند. آفت این وعده و وعیدها افزایش توقعات مردم و بی اعتمادی جامعه به حاکمیت خواهد بود. امروزه آگاهی سیاسی در جامعه ما به آن حد رسیده که مردم به کاندیدایی با برنامه مشخص و قابل اجراءرای خواهند داد.در عین حال کاندیداها باید اخلاق انتخاباتی را نیز رعایت کنند و اگر در ارائه برنامه های خود نقدی به دیگران دارند این نقد منصفانه و در راستای کوباندن و تخریب نباشد . در نقد دیگران باید هم نکات مثبت را دید و هم نکات منفی را بیان نمود و برای آن راه حل ارائه نمود.
یکی دیگر از مقدمات حضور پرشور مردم در انتخابات پیش رو نقش احزاب و گروه ها ی سیاسی می باشد. هر چند تاثیر احزاب در جامعه ما ملموس نیست و کارکرد احزاب در جامعه ما نهادینه نشده است ولی احزاب موجود نیز نقش مهمی در داغ کردن تنور انتخاباتی و افزایش مشارکت مردم ایفا می کنند قطب بندی جناح ها و گروه های سیاسی کشور و حمایت آنها از کاندیدای خاص خود می تواند به افزایش مشارکت مردم کمک کند . زیرا باعث به وجود آمدن فضای رقابتی بین طرفداران کاندیداها خواهد شد. علاوه بر آن از کار ویژه های احزاب دستیابی به قدرت می باشد بنابرین احزاب تلاش می کنند تا کاندیدای مورد نظرشان قدرت را در دست گیرد.
از دیگر عوامل موثر بر افزایش مشارکت مردم تحرکات بیگانگان می باشد تجربه نشان داده که هر وقت رسانه های بیگانه مردم جامعه ایران را از شرکت در انتخاباتی بر حذر داشته اند مردم ایران برای سرخوردگی آنان حضور گسترده داشته اند.
در پایان انتظار بر این است که در 22 خرداد 1388 مردم با حضور گسترده خود یک بار دیگر به مانند انتخاباتهای گذشته دین خود را به نظام سیاسی خود خود ادا کنند و با رای به نامزد اصلح خود سکان هدایت دولت دهم را به دست کسی که شایسته آن مقام می باشد بسپارند.تقریبا هیچ بهانه ای برای عدم حضور مردم در انتخابات دهم وجود ندارد و شرایط برگزاری یک انتخابات پر شور فراهم شده است.

طرح خاورمیانه بزرگ

اهداف ایالات متحده آمریکا از طرح ایجاد خاورمیانه بزرگ

بخش پایانی

- اهداف ایالات متحده آمریکا از طرح خاور میانه بزرگ:

به طور کلی در مورد اهداف امریکا از طرح خاور میانه بزرگ سه نظریه مطرح شده است که میتوان به نظرات زیر اشاره نمود البته این نظرات از موارد نقد طرح خاور میانه بزرگ نیز می تواند مورد استفاده قرار گیرد:
1- استراتژی هژمونی طلبی: نظراتی که هدف اصلی طرح خاورمیانه یزرگ را اساسا تحمیل هژمونی آمریکا بر منطقه و دستیابی به ثروت نفت آن میدانند.
2- تاکتیک استتاری : نظراتی که طرح خاورمیانه بزرگ را عمدتا یک حرکت تاکتیکی از سوی آمریکا جهت منحرف کردن افکارعمومی جهان از مشکلات سیاست خارجی آمریکا در منطقه خاورمیانه به ویژه مشکلات ناشی ازحمله به عراق میدانند.
3-الگوی نامناسب: نطراتی که انجام اصلاحات سیاسی و اقتصادی خاورمیانه را ضروری میدانند، اما بر آنند که فرمول بندی مشخص «طرح خاورمیانه بزرگ » به دلیل نادیده گرفتن شرایط منطقه، عدم اعتماد مردم و نیروها ی منطقه به آمریکا، در نظر نگرفتن تنوع ساختارهای سیاسی، اجتماعی و اقتصادی و تحمیل یک راه حل از پیش تعیین شده وعدم مشاوره و مشارکت نیروهای منطقه، ناپخته و غیر عملی است.15
اما اهداف دیگری که میتوان برای این طرح از سوی ایالات متحده امریکا اشاره نمود می توان به موارد زیر اشاره نمود:

طرح خاور میانه بزرگ

اهداف ایا لات متحده آمریکا از طرح ایجاد خاور میانه بزرگ

قسمت دوم

مبانی نظری طرح خاورمیانه بزرگ:

بعد ازحمله 11 سپتامبر این نظریه در بین سیاستمداران و افکار عمومی غرب به ویژه آمریکا قدرت گرفته است که شرایط و ساختار سیاسی و اقتصادی نا مطلوب کشورهای خاورمیانه یکی از دلایل رشد تروریسم بین المللی میباشد. زیرا ساختارهای اقتصادی و سیاسی نا به هنجار، ناکارآمد، غیر شفاف، استبدادی و فاسد موجب پیدایش دولت هایی شده است که نمیتوانند خواست های اقتصادی و سیاسی مردم خود را برآورده نمایند. اکثر مردم این منطقه از حق مشارکت در تعیین سرنوست سیاسی خود محروم اند. دست آورهای اقتصادی در انحصار بخش کوچکی از جامعه میباشد وعلیرغم ثروتهای ملی نسبتا قابل توجه، بخش عظیمی ازجمعیت در فقر بسر میبرد و ازدست آورهای توسعه اقتصادی بی بهره است. نارضایتی در میان طبقه متوسط، اقشار تحصیلکرده و جوانان نیز بسیار گسترده میباشد. به عبارت دیگر، طرح خاورمیانه بزرگ بر پایه این فرض استواراست که انجام اصلاحات اقتصادی، ارتقاء حقوق بشر و استقرار دموکراسی در خاورمیانه، با افزایش مشارکت مردم منطقه در دست آوردهای توسعه اقتصادی و سرنوشت سیاسی کشورهایشان موجب کاهش نارضایتی و از بین بردن بستر رشد بنیادگرایی اسلامی و تروریسم بین المللی خواهد شد.

طرح خاور میانه بزرگ

اهداف ایا لات متحده آمریکا از طرح ایجاد خاور میانه بزرگ

قسمت اول

محمد افخمی اردکانی

-مقدمه:
منطقه استراتژیک خاور میانه از دیر باز کانون توجه استعمارگران کهن و نوین قرار داشته است نگاهی گذرا به سایه روشنهای تاریخ پر فراز ونشیب خاور میانه نشان می دهدکه در طول چند قرن گذشته این منطقه بیشترین تاخت و تاز و لشکر کشی ها را در سطح جهان به خود دیده و هنوز هم از آن رهایی نیافته است.حضور استعمار گران قدرتمندی همچون بریتانیا،پرتغال،اسپانیاودر قرن حاضر ایالات متحده آمریکا در صحنه های سیاسی،امنیتی و اقتصادی خاورمیانه و وقوع جنگهای مهمی همچون نبرد اعراب و اسرائیل،بحران فلسطین،جنگ تحمیلی عراق علیه ایران،وقوع دو حمله نظامی به عراق،اشغال کویت،عملیات نظامی علیه طالبان در افغانستان همگی نشان دهنده اهمیت استراتژیک وژئو استراتژیک خاورمیانه در دورانهای مختلف تاریخی بویژه عصر جدید است.
در عصر حاضربا تغییرات صورت گرفته در نظام بین الملل پس از فرو پاشی بلوک شرق در دهه ی 1990 وپس از آن عملیات تروریستی یازدهم سپتامبر 2001،منطقه ی خاور میانه اهمیتی حساس و حیاتی در ادبیات سیاسی قدرتهای بزرگ و بویژه دولت نومحافظه کار کنونی آمریکا یافته است و منجر به طرحی بنام طرح "خاور میانه بزرگ"توسط این دولت شده است.
مقاله حاضر بر آن است تا اهداف دولت ایا لات متحده آمریکا را از طرح کردن مساله ایجاد یک خاورمیانه بزرگ مورد بررسی قرار دهد.وبه این سوال پاسخ دهد که اهداف آمریکا از این طرح چه می باشد؟چرا بعد از حادثه یازده سپتامبر2001 مسولان دولت نومحافظه کار آمریکا از طرح ایجاد خاورمیانه جدید سخن به میان اوردند؟این طرح تا چه حد موفق بوده است ؟ جایگاه ایران و اسرائیل بر اساس این طرح کجاست؟
مفروض این مقاله این است که هدف آمریکا از طرح این مساله این است که ساختار خاور میانه کنونی با منافع ایا لات متحده آمریکا در تضاد است و این ساختار نه تنها منافع آمریکا را در منطقه ی استراتژیک خاورمیانه تامین نکرده است بلکه خاور میانه کنونی منافع ایا لات متحده را به خطر انداخته است و درصدد بنیان نهادن خاور میانه مورد نظر خود می باشد.

عملکرد احزاب سیا سی در ایران قبل و بعد از انقلاب اسلامی(بخش سوم)

    (این مقاله در همایش اتحاد ملی و انسجام اسلامی در دانشگاه یزد ارائه گردیده است)

                                    (بخش سوم و پایانی)

                    احزاب سیاسی پس از انقلاب اسلامی:

  پس از انقلاب نیز شاهد شکل گیری احزاب جدیدی هستیم دوران بعد از انقلاب چهار مقطع از هم متمایز است :1-از 1357 تا1360   2- از خرداد 1360 تا 1376    3-از سال 76 تا 1384    4- از سال 1384 تاکنون.

  1-1357 تا 1360 :در این سالها سه جریان از هم قابل تفکیک است :

جریان چپ:که نماد آن در حزب توده بود:با پیروزی انقلاب اسلامی سران حزب، اعضای کمیته ی مرکزی و اجرایی وارد ایران شدند و برای آنکه چهره ای انقلابی از خود نشان دهند ضمن مخالفت با دولت موقت، به حمایت از خط امام(ره) و اشغال لانه جاسوسی پرداختند.اما این تظاهری بیش نبود .نهادهای اطلاعاتی جمهوری اسلامی ارتباطات جاسوسی حزب با سازمان جاسوسی شوروی و اسرار توسعه ی شبکه مخفی نظامی آن را کشف کردند و دادستانی کل انقلاب رسما انحلال حزب توده را اعلام می کند.چریکهای فدایی خلق نیز که از سال 1350 اعلام موجودیت کرده بود؛ از سر عناد با انقلاب بر آمد و بسیاری ار آنها اعدام شدند یا با دادن تعهد نسبت به وفاداری به انقلاب از زندان آزاد شدند .ولی این گروه عملیاتهای خرابکاری و مسلحانه علیه انقلاب اسلامی را در پیش گرفتند.

عملکرد احزاب سیاسی در ایران قبل و بعد از انقلاب اسلامی(بخش دوم)

(این مقاله در همایش اتحاد ملی و انسجام اسلامی در دانشگاه یزد ارائه گردیده است)

بخش دوم:

احزاب و جریانهای سیاسی قبل از انقلاب اسلامی:

پس از پیروزی جنبش مشروطه نخستین احزاب و گروههای سیاسی علنی رسما وارد صحنه ی سیاسی کشور شدند و به فعالیت پرداختند این تحرکات حزبی تا زمان به قدرت رسیدن رضا خان ادامه پیدا کرد در دوران رضا خان فعالیتهای حزبی با سرکوبی روبرو شد و یک دوره رکود فعالیت های حزبی را شاهد هستیم.اما پس از سقوط رضا خان  در شهریور 1320و جانشینی محمد رضا شاه کشور به سمت یک فضای باز سیاسی به پیش رفت . در این فضا که دیگر سرکوبی رضا خانی نبود زمینه ی مساعدی برای رشد احزاب و گرو هها ی سیاسی فراهم شد البته در دوران محمد رضا فعالیت جریانات سیاسی و احزاب وابسته به آن همراه با شدت و ضعف بوده است  در سال 1327در پی ترور ناموفق شاه موجی از دستگیریها و سرکوب احزاب آغاز شد اما فضای باز و آزادیهای سیاسی به کلی از بین نرفت . اوج فعالیت احزاب در دوران محمد رضا شاه را باید سالهای 1330 تا 1332 در زمان نخست وزیری مصدق جستجو کرد . که اقتدار شاه در این دوسال به شدت ضعیف شده بود و جریانهای لیبرالی ،مذهبی ،چپ در این دوران نقش پررنگی را ایفا نمودند .اما با کودتای 28 مرداد 1332مجددا سیاست حذف جریانات و احزاب وابسته ی به آنها دنبال شد.واین وضعیت تا سال 1339 دنبال شد که دوران تثبیت اقتدار محمد رضا شاه بود.اما به دنبال روی کار آمدن جان .اف.کندی که دموکرات بود و نخست وزیری علی امینی  در سالهای 1339تا 1342مجددا  یک فضای سیاسی باز موقت ایجاد می شود و شاهد تحرک جریانات و احزاب سیاسی در این دوران هستیم. اما این تحرک با سرکوب قیام 15 خرداد 1342پایان می پذبرد و دیکتاتوری محمد رضا شاه تقویت می گردد به دنبال این سرکوبی گروهها وجریانات سیاسی فعالیتشان رو زیرزمینی می کنند و زمینه برای شکل گیری گروههای مسلح و سازمانهای چریکی فراهم می شود . البته در این دوران شاهد شکل گیری احزاب نمایشی و صوری  وابسته ی به سلطنت می باشیم . سر انجام وقایع سال 1356 و انقلاب 1357 موجب فروپاشی نظام شاهنشاهی و شکل گیری فصل جدیدی از احزاب در ایران می شود.

عملکرداحزاب سیاسی در ایران قبل و بعداز انقلاب اسلامی( بخش اول)

عملکرد احزاب سیا سی در ایران قبل و بعد از انقلاب اسلامی

(بخش اول)

محمد افخمی اردکانی

(دانشجوی کارشناسی ارشد علوم سیاسی دانشگاه اصفهان)

این مقاله در همایش اتحاد ملی و انسجام اسلامی در دانشگاه یزد ارائه گردیده است:

چکیده:

احزاب در یک جامعه می توانند به صور مختلفی عمل نمایند. گاهی کارکردهای حزبی خود را برای پیشرفت و آبادانی کشور واحترام به عقاید و افکار مردم قرار می دهند. گاهی هم ممکن است صرفا به خاطر دست یابی به قدرت عمل کنند. و در جهت منافع حزب خود عمل نمایند و مصالح کشور را فدای  حزب خود نمایند.احزاب در ایران ریشه در جنبش مشروطه دارند.و در قالب جریانهای لیبرال ،چپ ومذهبی ،ظاهر شده اند. وقتی به عملکرد احزاب در ایران مراجعه می کنیم متوجه می شویم که کارکردهای متفاوتی داشته اند گاهی منافع ملی کشور را نادیده گرفته و در جهت اهداف خاص خود عمل کرده گاهی هم وظیفه ی خود  رابه عنوان حزب کار امد انجام داده است . جریانات سیاسی در ایران و احزاب وابسته به آن گاهی از اتحاد ووحدت برخوردار بوده اند و به مقصود خود دست یافته اند گاهی هم بر اثر اختلافات در عقاید ناکام مانده اند . احزاب در جمهوری اسلامی ایران برای رسیدن به اهداف خود باید اسلام را به عنوان عامل وحدت بخش،  سرلوحه کار خود قرار دهند و به عنوان گروههای خدمت کننده به نظام ودر جهت پیشرفت نظام اسلامی گام بردارند.و شعار اتحاد ملی و انسجام اسلامی که سال 86 مزین به آن شده است را مبنای کار جمعی و حزبی خود قرار دهند.بدون شک در فضایی که اختلافات بین احزاب و جریانات سیاسی بر سر مسائل استراتژیک کشور  که نیاز به حرف یکسان  و اتحاد وانسجام احزاب و گروهها دارد رخ نماید این اتحاد و وحدت باید به صورت جدی از سوی احزاب دنبال شود.و موجب حفظ منافع ملی کشور و خنثی شدن توطئه ی دشمنان نظام جمهوری اسلامی ایران شود.انچه این نوشتار به دنبال بررسی آن است عملکرد احزاب قبل و بعد از انقلاب اسلامی ایران می باشد.